Có thể ở thời điểm hiện đại, ít ai biết đến nhân vật Me Tư Hồng trong cuốn tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến là hoàn toàn có thật.
Nguyên mẫu ngoài đời thực của nhân vật này là cô Tư Hồng, hay còn được biết đến là nữ đại gia đầu tiên của Việt Nam.
Tiểu thuyết của Nguyễn Ngọc Tiến về cô Tư Hồng. (Ảnh: baodansinh)
Hoàn mỹ đến khó tin nhưng thanh xuân lận đận
Tên thật của cô Tư Hồng là Trần Thị Lan, được biết đến với việc để lại khối tài sản kếch xù nhưng ít ai biết rằng cô sinh ra trong một gia đình nghèo khó ở Hà Nam, không hề “ngậm thìa vàng”. Càng lớn, Trần Thị Lan ngày càng xinh đẹp và sắc sảo, tư chất lại thông minh khiến rất nhiều người trong vùng si mê. Nét đẹp của Trần Thị Lan được nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến thể hiện bằng rất nhiều mỹ từ, chẳng hạn đôi mắt có nước khiến bao người xao xuyến của bà được miêu tả là “nhân trung hữu thủy”.
Chân dung Me Tư Hồng. (Ảnh: VnExpress)
Tuy nhiên, lúc này, cái nghèo đeo bám đã buộc bố mẹ phải gả bà cho lý trưởng già để làm vợ lẽ hòng xóa nợ. Ở cái tuổi 17 ngây ngô, thế nhưng bà đã nhanh chóng hiểu ra tình cảnh của mình, để rồi quyết định bỏ nhà trốn ra Nam Định làm thuê, kiếm sống.
Tại xứ Nam Định, bà gặp gỡ và nên duyên với người đàn ông bán bún xáo trâu. Thế nhưng, bởi việc tự ti vì không thể sinh cho chồng mụn con nào, thêm chuyện nghe ngóng được tin em trai bị bắt để trừ nợ ở quê nhà, Trần Thị Lan lại lần nữa tuyệt vọng mà dứt áo ra đi tìm cách cứu em vì biết không thể trông cậy vào người chồng nghèo, có tình nhưng “lực bất tòng tâm” này.
Sau đó, bà gặp một ông chủ buôn lúa tên Hồng, là người gốc Hoa. Phần vì phải lòng ông, phần vì biết ơn ông Hồng đã bỏ ra một khoản tiền lớn để cứu em trai mình, Trần Thị Lan quyết định đồng hành cùng người đàn ông này. Từ đây, tưởng đâu bà đã có thể sống hạnh phúc cùng chồng tại xứ Hải Phòng, thế nhưng số phận của “thím Hồng” vẫn đầy lênh đênh. Năm 1890, do làm ăn thua lỗ, ông Hồng quay về nước, bỏ mặc bà ở Việt Nam mở một tiệm tạp hóa nhỏ kiếm sống. Tuy nhiên, nhờ vào ý chí phấn đấu và tri thức có sẵn, bà không từ bỏ mà chọn lên Hà Nội mở quán gạo, đi buôn rồi học tiếng Pháp với hy vọng lấy được cái danh “Me Tây” – ý chỉ những người phụ nữ lấy được chồng Pháp lúc bấy giờ.
Cô Tư Hồng tại ngôi nhà ở Hội Vũ (Hà Nội). (Ảnh: VnExpress)
Năm 1882, Trần Thị Lan gặp được quan tư Croibier Huhuet trong một buổi vũ hội. Với nhan sắc của mình, bà dễ dàng lấy được lòng ông và rồi trở thành phu nhân của vị quan tư này chỉ sau một thời gian ngắn. Cái tên Tư Hồng gắn với bà mãi đến sau này cũng xuất phát từ chức vụ của chồng.
Tự mình vươn lên, không dựa dẫm vào đàn ông
Thời điểm này, bà Tư Hồng đáng lẽ có thể an phận tận hưởng vinh hoa, nhưng trí thông minh và máu kinh doanh đã thôi thúc bà tham gia chốn thương trường, nhanh chóng đạt được những thành tựu nhất định. Đặc biệt, lúc này bà chỉ vừa tròn 23 tuổi.
Không dừng lại ở việc linh hoạt kết hợp với chồng để được đơn vị quân Pháp đóng ở Phúc Yên (Vĩnh Phúc) “chọn mặt gửi vàng” ký kết các hợp đồng cung cấp lương thực, công ty thầu An Nam của Trần Thị Lan sau đó còn công phá mảng xây dựng, trúng được gói phá dỡ thành Hà Nội. Tin tức này đã gây chấn động thời điểm đó, khi một người phụ nữ lại có thể nhạy bén đến độ biết hạ giá thấp để tranh thầu, sau đó về quê thuê nông dân làm cũng như chọn cơ sở sản xuất nguyên liệu rẻ tiết kiệm chi phí.
Vụ trúng thầu dỡ thành Hà Nội đã giúp Trần Thị Lan khấm khá lên nhanh chóng. (Ảnh: Vietnamnet)
Từ đây, bà Tư Hồng bắt đầu nổi tiếng với khả năng kinh doanh tài ba cũng như độ giàu có. Tiếng tăm của bà thậm chí còn lan xa hơn bởi tấm lòng nhân hậu, đức độ khi giúp đỡ 3 tỉnh miền Trung trong đợt mất mùa năm 1902 – 1903. Hành động này thậm chí còn đến tai Vua, Trần Thị Lan được ngài phong tặng “Ngũ phẩm nghi dân” với tấm biển vàng “Lạc quyên nghĩa phụ”.
Cuối đời trôi qua bình lặng, đáng buồn
Xinh đẹp, giỏi giang là thế nhưng sau 3 đời chồng, Trần Thị Lan vẫn không có 1 mụm con. Cũng xuất phát từ điều này mà cuộc hôn nhân thứ 3 của bà dần đi vào ngõ cụt, dù chồng trăng hoa nhưng bà vẫn đành ngậm ngùi cho qua để rồi đi đến ly hôn.
Con ngõ gắn liền với tên tuổi bà Tư Hồng. (Ảnh: Vietnamnet)
Những năm tháng về già, bà về sống cô độc một mình ở Bạch Mai, Hà Nội ngày nay. Theo một số nguồn tin, khối tài sản khổng lồ của bà đã để lại cho em trai cùng con cháu. Khi ra đi, Trần Thị Lan được an táng gần đền chùa Hai Bà Trưng, trên tấm bia chỉ đề duy nhất mấy chữ: “Cô Tư Hồng”.
Cuộc đời cô Tư Hồng chính là minh chứng cho câu “hồng nhan bạc phận”, một phận nữ nhi quá tài giỏi, mỹ mạo nhưng lại lắm gian truân. Riêng bạn, bạn nghĩ thế nào về cuộc đời Trần Thị Lan?
Theo YAN